De oorsprong van het etiket van de wijnfles dateert uit de 18e eeuw. Het etiket is belangrijk voor wijnliefhebbers, omdat het naast wettelijk verplichte informatie ook aanvullende optionele informatie weergeeft. In 2009 zijn wettelijk bepaalde benamingen ontwikkeld.
Om herkomstbenaming te standaardiseren, zijn er nu slechts twee categorieën:
- Vins sans indications géographique (VSIG) – wijnen zonder geografische aanduiding, die overeenkomen met de vroegere tafelwijn
- Vins avec indicatie géographique (IG) – wijnen met geografische aanduiding, onderworpen aan strikte productieomstandigheden, vermeld in hun specificaties.
Wijnen met geografische aanduiding vallen in twee groepen:
- IGP’s (Indication géographique Protégée) – beschermde geografische aanduiding, zijn de voormalige vins de pays, ze markeren het gebied waar de druiven groeiden.
- AOP’s (Appellation d’Origine Protégée) – beschermde oorsprongsbenaming, brengen het voormalige AOC (Appellation d’Origine Contrôlée) en AOVDQS samen
AOVDQS: Appellation d’Origine Vin Délimité de Qualité Supérieur – wijn met oorsprongsbenaming van hoge kwaliteit. Niettemin heeft Frankrijk een vrijstelling voor AOC en AOVDQS-wijnen verkregen. Deze informatie is voldoende en het is niet verplicht om “AOP” te specificeren.
Wat moet er op het wijnetiket staan:
Alle wijnetiketten zouden 8 informatiedelen moeten bevatten. Mousserende wijnen zelfs 9.
1. Wijncategorie
De wettelijke verkoopbeschrijving van de wijncategorie (wijn, mousserende wijn, semi-mousserende wijn, enz.).
- Voor wijnen met een geografische aanduiding kan deze worden vervangen door de term “appellation d’origine protégée” of “appellation d’origine controlee”
- Voor wijnen met een “appellation d’origine” of indicatie “géographique protégée”
- “vin de pays” voor wijnen waarvoor een “géographique protégée” indicatie geldt, aangevuld met de naam van de AOP (bijvoorbeeld: Fronsac) of IGP (bijvoorbeeld: Pays d’Oc).
2. Alcoholpercentage
Het werkelijke alcoholpercentage moet worden vermeld in eenheden of halve eenheden van een percentage en door het symbool “% vol.” (12% vol. of 11,5% vol.). Het kan worden voorafgegaan door de term de afkorting “alc”.
3. Herkomst
Deze informatie wordt weergegeven naast de verkoopbeschrijving (wijn van Frankrijk, wijn van de Europese Gemeenschap, enz.), of via een aanvullende verklaring (“Product van Frankrijk, Italië, Chili, enz.”).
4. Volume
Nominaal volume: Voor elke wijncategorie is een reeks standaardvolumes gedefinieerd (voorbeeld: 125 – 1500 ml voor mousserende wijnen). Binnen dit bereik moeten mousserende wijnen worden verkocht volgens de ingestelde volumes (125 – 200 – 375 – 750 – 1500 ml).
5. Naam van de bottelaar
De bottelaar is de persoon of het bedrijf die de wijn bottelt of namens hem heeft gebotteld. Naam en adres van de bottelaar (naam van het dorp en de lidstaat waar het hoofdkantoor van de bottelaar zich bevindt) moet worden vermeld, gevolgd door de termen “bottelaar” of “gebotteld door” enz.
Voor wijnen met een geografische aanduiding kan de naam van de bottelaar worden vervangen door specifieke termen, de gebruiksvoorwaarden die door de lidstaten van de EU worden bepaald wanneer de botteling plaatsvindt: in de wijngaard van de producent (bijvoorbeeld: gebotteld in het kasteel); op het terrein van een producentengroep (bijv. gebotteld bij de accommodatie); in een bedrijf gevestigd in het betreffende gebied of in de onmiddellijke omgeving van het betreffende aangewezen gebied (bijvoorbeeld: gebotteld in het productiegebied).
Wanneer de naam en/of het adres van de bottelaar niet wordt bekendgemaakt, dan dient de naam en het adres van een persoon deelnemend aan het distributienetwerk (verkoper, distributeur, enz.) vermeld te worden op het etiket.
6. Kavelnummer
De partij bestaat uit alle producten die onder identieke omstandigheden zijn vervaardigd. Het partij- of kavelnummer, bestaande uit cijfers of letters, wordt voorafgegaan door de letter “L”, behalve waar deze informatie duidelijk afgezonderd van de andere etiketinformatie is vermeld.
7. Allergenen
Voor wijnen moet de aanwezigheid van het allergeen zwaveldioxide worden aangegeven via de formulering “Bevat sulfieten (of zwaveldioxide)”. Wijnen geproduceerd met druiven van de oogst 2012 en geëtiketteerd na 30 juni 2012 moeten ei vermelden of producten op basis van melk die worden gebruikt als conserverings- of filter- / bindmiddelen als residuen van deze producten na analyse nog detecteerbaar zijn.
8. Gezondheidswaarschuwing
Bij alcoholische dranken (met meer dan 1,2% vol.) moet op de verpakking een gezondheidswaarschuwing voor zwangere vrouwen worden vermeld. Het kan ook een pictogram van een zwangere vrouw in een cirkel met een streep erdoor zijn of een bericht geschreven: “alcohol drinken tijdens de zwangerschap, zelfs in kleine hoeveelheden, kan de gezondheid van het kind ernstig beïnvloeden”. Deze gezondheidswaarschuwing moet naast het effectieve alcoholpercentage staan.
9. Suikergehalte
Deze informatie is optioneel, maar verplicht voor mousserende wijnen. Afhankelijk van het suikergehalte van de mousserende wijn, kunnen de volgende voorwaarden zijn gebruikt: brut nature, dosering zéro, brut, extra-sec, sec en doux.
Verplichte informatie, met uitzondering van het lotnummer en allergenen, moet worden gegroepeerd in hetzelfde gezichtsveld op het etiket.

- “Bordeaux”, “Vin de Bordeaux” of “Grand vin de Bordeaux”; dit kan ook op een andere plek op het etiket geplaatst worden.
- Naam van de wijngaard (Chateau, landgoed of een ander handelsmerk).
- Oogstjaar
- Logo en eventuele weergave van het chateau
- AOC*
- Naam van de bottelaar*
- Alcoholpercentage en gezondheidswaarschuwing*
- Volume*
- Allergenen*
- Herkomst*
- Kavelnummer*
* Deze informatie moet verplicht vermeld worden.
Andere optionele informatie
- “Traditionele” informatie
- Naam en adres van de producent
- Prijzen toegekend door officiële instanties
- “Bottled at the chateau or estate”
- Productiemethode (bijv. biologische wijn)
- “Crus classés, Crus bourgeois” categorieën…
- Onderscheidingen of medailles verkregen bij wedstrijden
- Flesnummer
- Informatie met betrekking tot de druif
En verder:
Hoewel alle labels basisfeiten bevatten, zoals regio, producent, alcohol per volume en vintage (tenzij niet-vintage), zijn er enkele opmerkelijke verschillen tussen wijnen afkomstig uit de Oude Wereld en die uit de Nieuwe Wereld.

Hierbij de verschillen tussen van de labels uit deze twee categorieën
Oude Wereld wijnetiketten
De overgrote meerderheid van wijnen uit de Oude Wereld zullen doorgaans alleen regio’s en verouderingsclassificaties op de voorkant van het etiket aangeven, maar geen druivensoorten.
Rode Riojas worden bijvoorbeeld geproduceerd van Tempranillo-druiven, mogelijk met Graciano, Garnacha en misschien Mazuelo. (En weet u dat Mazuelo de naam is voor Carignan in Rioja). Het probleem is dat u bijna geen Rioja zult vinden die een van deze druiven op het etiket aan de voorkant vermeldt. Hetzelfde geldt voor Chianti (gemaakt van Sangiovese), Bourgogne (Pinot Noir voor rode wijnen en Chardonnay voor wit), Bordeaux en vele anderen.
De belangrijkste reden voor deze etiketteringsmanier is dat deze wijnen meer over een regionale stijl gaan dan over de druiven zelf. Dezelfde druif kan verschillende kenmerken vertonen op basis van klimaat, bodem en terroir. Dus hoewel het lijkt alsof producenten u proberen te verwarren door de druiven niet op hun flessen te noemen, is het eigenlijk precies het tegenovergestelde.
In de afgelopen jaren zijn sommige producenten uit de Oude Wereld begonnen met het noemen van de druiven van hun wijn op de etiketten aan de achterkant, of zelfs af en toe op de voorkant. Het voorbehoud is dat er van u wordt verwacht dat u weet welke druiven in specifieke regio’s kunnen (en mogen) worden gebruikt.
Een ander kenmerk van een Oude Wereld etiket is dat het richtlijnen kan bieden voor veroudering. In tegenstelling tot veel wijnetiketten uit de Nieuwe Wereld, hebben termen als ‘Reserva’ (of ‘Riserva’ in Italië) en ‘Gran Reserva’ een werkelijke betekenis op basis van de regio waar ze vandaan komen.
De voorschriften voor leeftijdsclassificaties van elke regio kunnen echter bijna identieke namen hebben, maar sterk verschillen. Als een fles rode Rioja bijvoorbeeld Reserva op het etiket heeft, betekent dit dat hij minimaal 36 maanden heeft gerijpt, met minimaal 12 maanden op eikenhout.
Een fles Chianti met Riserva op het etiket heeft echter minstens 24 maanden in eikenhout gestaan, met nog eens drie maanden op fles. Bovendien heeft een Brunello di Montalcino met Riserva op het etiket vijf jaar gerijpt na de oogst, waarvan minstens twee van die jaren in eikenhout en zes maanden op fles. Dit wordt vergeleken met de standaard vier jaar in totaal voor niet-Riserva Brunello.
De meest verwarrende wijnetiketten van allemaal zijn misschien wel Duits, die een veelvoud aan technische informatie en Duitstalige termen bevatten als ‘Trockenbeerenauslese’, ‘Bernkasteler Badstube’ en ‘Grosses Gewächs’. Hier zijn een paar trucs om u te helpen Duitse etiketten te decoderen.
Snelle tips voor Duitse wijn
Duitse labels bevatten rijpheidsniveaus
- Voor Prädikatswein, een aanduiding die superieure kwaliteitswijnen aangeeft, variëren de niveaus van de minst rijpe (Kabinett) tot de rijpste (Trockenbeerenauslese) en alles daartussenin (Spätlese, Auslese en Beerenauslese).
- De rijpheidsniveaus kunnen helpen bij het aangeven van het zoetheidsniveau van de uiteindelijke wijn.
- Er kunnen ook specifieke zoetheidsniveaus worden vermeld op Duitse wijnetiketten, waaronder Trocken (droog), Halbtrocken (halfdroog / niet-droog) en Eiswein (zoete dessertwijn gemaakt van bevroren druiven). Mogelijk ziet u Feinherb ook vermeld (een andere term om niet-droge wijnen aan te duiden).
En dit is nog maar het topje van de ijsberg
- Als u twee namen bij elkaar ziet, vooral als de voornaam eindigt op een ‘er’, geeft dit een subregio en een wijngaard aan.
- Bernkasteler Badstube betekent dus dat de wijn afkomstig is van de Badstube-wijngaard, gelegen in de subregio Bernkastel.
- Duitse wijnen hebben hun eigen versie van Crus, zoals Bordeaux of Bourgogne.
- Grosses Gewächs op een etiket verwijst naar een ‘grote groei’ en een wijn van de hoogste kwaliteit, waar Grosse Lage en Erstes Lage respectievelijk naar grand cru en premier cru verwijzen.

Nieuwe wereld wijnetiketten
Bij wijnen uit de VS, Zuid-Amerika, Oceanië en de meeste andere niet-Europese landen staat de druivensoort bijna altijd op het etiket. Oorspronkelijk waren de wijnetiketten van de Nieuwe Wereld minder gericht op de plaats waar de druiven werden verbouwd, omdat het in feite allemaal onbekende wijnregio’s waren. Ze benadrukten eerder druiven om de wijnen te koppelen aan iconische Europese regio’s. Een Cabernet Sauvignon of Merlot kan worden geassocieerd met Bordeaux, terwijl een Chardonnay kan worden vergeleken met Bourgogne.
Dit gebeurde ook omdat, in tegenstelling tot hun tegenhangers uit de Oude Wereld, de stijl van de wijn meer gericht was op de uitdrukking van de druif dan op de regio, hoewel dit in de loop van de tijd zeker is veranderd. Nu herbergen veel niet-Europese regio’s enkele van de beste wijngaarden ter wereld.
Nieuwe Wereld wijnetiketten zijn over het algemeen vrij eenvoudig. Vaker wel dan niet bieden ze de druiven, de regio, de subregio en zelfs een beschrijving van de aroma’s en smaken van de wijn, meestal op de achterkant.
Er zijn echter zeker uitzonderingen op deze regel. Neem nu een van de meest populaire wijnen in de VS, The Prisoner. Die naam is letterlijk alles wat je op het etiket aan de voorkant vindt, terwijl op het etiket aan de achterkant gewoon staat dat het een ‘rode wijn’ uit Napa Valley is. Deze wijnen rekenen, net als sommige tegenhangers uit de Oude Wereld, op het prestige van hun naam die alles communiceert wat een wijnkenner moet weten.

Bepaalde wijnen uit de Nieuwe Wereld kunnen ook worden beschouwd als een rode blend in Rhônestijl of als een superwijn in Toscaanse stijl. Nogmaals, je moet de druiven kennen die in de historische Europese regio’s worden gebruikt om te begrijpen wat er in de fles zit. Typisch, Rhône-stijl rode melanges uit Californië zijn een combinatie van Syrah, Grenache en Mourvèdre andere druiven die zijn toegestaan in de Rhônevallei in Frankrijk.
Houd er rekening mee dat termen als ‘Reserve’, ‘Speciaal’ en ‘Selectie’ met Nieuwe Wereld etiketten geen wettelijke minimumvereisten hebben in termen van veroudering of wijngaardlocatie. Het zijn in feite marketingtermen die bedoeld zijn om een botteling van hogere kwaliteit te impliceren, maar ze kunnen op elk etiket worden gezet en bieden geen garantie.
De enige term die in de VS echt een juridische betekenis heeft, is ‘Meritage’, de combinatie van ‘verdienste’ en ‘erfgoed’. Een aantal Californische wijnmakers hebben zich eind jaren tachtig verenigd om de Meritage Association (nu Meritage Alliance) te vormen en deze classificatie te creëren voor mengsels in Bordeaux-stijl geproduceerd door aangesloten wijnmakerijen, bedoeld als een kwaliteitsaanduiding. Deze wijnen moeten een blend zijn van twee of meer van de rode Bordeaux-variëteiten: Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Malbec, Merlot, Petit Verdot en de zeldzamere St. Macaire, Gros Verdot en Carmenère. Ze kunnen niet meer dan 90% van een enkele variëteit bevatten. Voor witte Meritage moet de blend ten minste twee van de drie witte Bordeauxdruiven bevatten: Sauvignon Blanc, Sémillon en Muscadelle.
Bron: website van DGCCRF – Algemeen directoraat voor eerlijke handel, consumentenzaken en fraudebestrijding & Marshall Tilden III / @WineEnthusiast / Foto’s door Sara Littlejohn, Meg Baggott & Matthew Dimas