Al bijna twintig jaar denkt de Canadese sommelier Michelle Bouffard na over de verbanden tussen wijn en het klimaat. Ze overpeinst zowel de impact van klimaatverandering op de wijnstokken, als die van de wijnbouw op het milieu.
Haar overdenkingen hebben geleid tot de oprichting van het tweejaarlijkse symposium Tasting Climate Change, waarmee ze wijnprofessionals bijeenbrengt om bewustzijn te creëren rond klimaatuitdagingen én om hen aan te zetten tot actie. Meer nog, ze wil hen concrete kansen tonen om duurzame, milieuvriendelijke wijn te maken die ook op lange termijn houdbaar is.
Op dit terrein ziet ze dat innovatie en samenwerking wereldwijd al in volle gang zijn. Zo kunnen wijnbouwers in Gigondas zich bijvoorbeeld laten inspireren door Australische technieken om met droogte om te gaan.
Uit dit verhaal van veerkracht tussen de wijnstokken, deelt Michelle vijf belangrijke hoopgevende richtingen om de wijn van de toekomst vorm te geven – en dat begint nu.
-
Regeneratieve wijnbouw als duurzame oplossing
“Eerst moet u zichzelf een eenvoudige, maar fundamentele vraag stellen: wat is duurzame wijnbouw? In mijn ogen is het beste antwoord: regeneratieve landbouw. Daarbij voedt u de bodem zodat de wijnstokken zelfredzamer en veerkrachtiger worden. Dit betekent vooral het verminderen of zelfs volledig afschaffen van externe input en het introduceren van planten tussen de wijnranken, net als dieren die tussen de stokken grazen.
Steeds meer wijnbouwers kiezen voor deze aanpak en plaatsen de bodem centraal in het systeem, want bij wijn begint alles bij het leven in de grond. De fascinerende microbioloog Marc-André Selosse, die sprak op mijn laatste Tasting Climate Change-conferentie, toonde bijvoorbeeld overtuigend aan dat wanneer u een levende bodem hebt – rijk aan micro-organismen – de rest vanzelf volgt.”
-
Hoe wijnbouwers het voortouw nemen en een voorbeeld stellen
“Wat ik het meest inspirerend vind, is te zien hoe wijnbouwers – mannen én vrouwen – zich weten aan te passen aan extreme omstandigheden. Water wordt steeds schaarser, en toch zijn er al regio’s die erin slagen om waterverlies te beperken en de veerkracht van wijnstokken te versterken.
Ik denk bijvoorbeeld aan gebieden die met droogte kampen, zoals de Canarische Eilanden, Santorini, Zuid-Afrika en Australië. Pioniers als Vanya Cullen (Cullen Wines) in Australië en Johan Reyneke (Reyneke Wines) in Zuid-Afrika hebben ervoor gekozen pesticiden achterwege te laten en zetten volop in op biodynamie en regeneratieve landbouw.
Bodembedekkers zorgen er bijvoorbeeld voor dat de organische stof toeneemt, het microbieel leven wordt bevorderd, en wijnstokken beter water kunnen vasthouden – zelfs als er maar een klein beetje valt. Daardoor raakt de bodem belucht en komt het ecosysteem in balans.”
-
Kennisdeling als instrument voor veerkracht
“Naast droogte krijgen sommige wijnregio’s te maken met ongeziene oogstverliezen door valse meeldauw als gevolg van natte omstandigheden. Als u zich op de lange termijn wilt aanpassen, moet u openstaan voor technieken uit andere regio’s.
Ik ben ervan overtuigd dat we door iedereen samen aan tafel te brengen oplossingen kunnen vinden en verandering kunnen inspireren. Zo hielp ik bij het opzetten van een cursus over waterbeheer voor wijnbouwers in Gigondas, gebaseerd op Australische technieken. Het doel is niet om één-op-één te kopiëren, maar om open te staan voor andere methoden en ze aan te passen aan de eigen wijngaard.
Het inzaaien van geschikte, inheemse bodembedekkers tussen de rijen verhoogt niet alleen het organisch materiaal in de bodem, maar voorkomt ook erosie, vermindert verdamping en helpt water in de grond te dringen wanneer het regent.”
-
Een nieuwe, nuchtere generatie met een missie
“De nieuwe generatie in de wijnwereld is zich veel bewuster van klimaatproblemen. Het is geen randonderwerp meer, maar een kernkwestie. Jonge professionals weten dat ze op een andere manier moeten produceren, technieken moeten herdenken en hun erfenis moeten bevragen.
Wat ik vooral waardeer, is hun nieuwsgierigheid – ze gaan op pad, kijken wat er elders gebeurt, proberen dingen uit.
Ik denk aan Michel Gassier, een wijnbouwer in de Costières de Nîmes. Toen zijn dochter terugkwam van een stage in Californië, moedigde ze hem aan om zijn werkwijze te herzien. Ze zei: “Papa, we werken biologisch, maar dat is niet genoeg. We moeten overstappen op regeneratieve wijnbouw.” Die voortdurende zelfreflectie maakt uiteindelijk het verschil.”
-
Verlichte – en verlichtende – keuzes van de consument
“Consumenten spelen een cruciale rol door met hun portemonnee te stemmen! Steeds meer mensen willen bewuste keuzes maken en milieuvriendelijke producten ondersteunen.
In Noord-Amerika is het label ‘sustainable’ enorm succesvol omdat het als een holistische benadering wordt gezien – zelfs krachtiger dan het Franse ‘durable’, hoewel dat letterlijk hetzelfde betekent.
Naast certificeringen omringen we ons vaak met gelijkgestemden. Maar soms kunnen juist die ongemakkelijke of moeilijke gesprekken de vonk zijn die tot verandering leidt.”